From this year onwards the International Energy Exhibition of Greece is integrated in the organization of the Cretan Energy Conferences.The International Energy Exhibition will be held in Crete from 8 to 10 July 2021, under the auspices of the Ministry of Environment and Energy, the Ministry of Maritime Affairs & Insular Policy, the Ministry of Infrastructure and Transport and the support of the Region of Crete.
The event is organized by Cretan Energy Conferences and the entrance to the public is free, primarily to academics, students and professionals and secondly to the general public. Exhibitors will be present from across the energy sector.An important event for Greece will be held annually in Crete for strategic reasons, each year’s main goal is the contribution in the development and progress of the science and EU affairs , in the global scene. After the postponement of the event on 2020, the event is rescheduled on a “safe” month giving the opportunity for physical presence.
Η ανάπτυξη της Οικονομίας Υδρογόνου ως ευκαιρία για την Ελλάδα
Tο Υδρογόνο διαθέτει τα ιδιαίτερα αυτά χαρακτηριστικά, για να βοηθήσει την παγκόσμια κοινότητα να ξεπεράσει τις τρέχουσες ενεργειακές προκλήσεις και παράλληλα να ενισχύσει τις ενέργειές της για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Η ανάπτυξη μιας παγκόσμιας Οικονομίας Υδρογόνου όμως απαιτεί μια ολιστική προσέγγιση η οποία αγγίζει όλα τα τμήματα της αλυσίδας αξίας (value chain) και προϋποθέτει την παράλληλη ανάπτυξη της ζήτησης στην αγορά μαζί με αυτή των υποδομών παραγωγής (upstream), μεταφοράς (midstream) και εφοδιασμού (downstream).
Η Ελλάδα υποστηρίζει σθεναρά τη δυναμική του υδρογόνου στον δρόμο για ενεργειακή μετάβαση και περαιτέρω απανθρακοποίηση του ελληνικού, αλλά και του ευρωπαϊκού ενεργειακού μείγματος. Και αυτό γιατί το υδρογόνο δύναται να αντικαταστήσει τα ορυκτά καύσιμα τόσο ως καθαρό καύσιμο όσο και ως πρώτη ύλη σε συγκεκριμένους τομείς που η απανθρακοποίησή τους παρουσιάζει ιδιαιτερότητες και δυσκολίες, όπως αυτούς των μεταφορών και της βιομηχανίας.
Βραχυπρόθεσμα έως μεσοπρόθεσμα, η Ελλάδα προσανατολίζεται σε μια τεχνολογικά ουδέτερη προσέγγιση στον τρόπο παραγωγής υδρογόνου, αν και μεσοπρόθεσμα έως μακροπρόθεσμα, αφού η απανθρακοποίηση της ηλεκτρικής μας παραγωγής φτάσει σε ένα ώριμο σημείο, θα μπορούμε να δώσουμε περισσότερη έμφαση στην παραγωγή πράσινου υδρογόνου μέσω ηλεκτρόλυσης. Μια τέτοια εξέλιξη θα ξεκλειδώσει την περαιτέρω αξιοποίηση του μεγάλου δυναμικού ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό μας μείγμα, ενώ ταυτόχρονα τέτοιου είδους εγκαταστάσεις θα μπορούν να λειτουργήσουν ως ένα αποτελεσματικό μέσο αποθήκευσης ενέργειας. Βραχυπρόθεσμα έως μεσοπρόθεσμα, λοιπόν, θα διερευνηθούν και λύσεις υδρογόνου χαμηλών εκπομπών άνθρακα με τεχνολογίες δέσμευσης, αξιοποίησης και αποθήκευσης του διοξειδίου του άνθρακα (Carbon Capture Utilization and Storage – CCUS), ώστε από τη μία να διασφαλιστεί η δίκαιη μετάβαση της χώρας μας και από την άλλη να ανοίξει ο δρόμος προς το καθαρό υδρογόνο μέσω της ανάπτυξης των αγορών και των υψηλής εντάσεως κεφαλαίου υποδομών υδρογόνου.
Η Ελλάδα θα κληθεί να επιδιώξει τον φιλόδοξο αυτό στόχο για παράλληλη επέκταση και ανακαίνιση της υφιστάμενης υποδομής φυσικού αερίου της, προκειμένου να καταστεί δυνατή η μεταφορά και διανομή υδρογόνου. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι συνεχείς ευρωπαϊκές επενδύσεις σε υποδομές αερίου συμβατές με υδρογόνο και βιομεθάνιο αποτελούν σημαντικό παράγοντα για την ενεργειακή μετάβαση του συστήματος φυσικού αερίου μας. Όσον αφορά τη μεταφορά και διανομή υδρογόνου, λοιπόν, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη νέας υποδομής (greenfield), όπως επίσης και στον επαναπροσδιορισμό/επαναχρησιμοποίηση, κατά περίπτωση, υφιστάμενων δικτύων αερίου (brownfield infrastructure). Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να εξεταστούν ενδελεχώς ζητήματα που αφορούν την έγχυση υδρογόνου και άλλων ανανεώσιμων αερίων στο δίκτυο φυσικού αερίου που θα πρέπει να συμφωνηθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Παράλληλα, η νομοθετική πρόταση που δημοσιεύτηκε στις 15 Δεκεμβρίου για την αναθεώρηση του Κανονισμού των Διευρωπαϊκών Δικτύων Ενέργειας (TEN-E) αποτελεί τον θεμέλιο λίθο για την ολοκλήρωση του υδρογόνου και των τεχνολογιών power-to-x στο ενεργειακό σύστημα της ΕΕ. Η ανάπτυξη, επομένως, μιας αλυσίδας αξίας υδρογόνου απαιτεί την εξέταση αρκετών διατομεακών πτυχών που επηρεάζουν εγκάρσια πολλούς οδικούς χάρτες, όπως την Ασφάλεια και το Κανονιστικό Πλαίσιο, την ανάπτυξη Κωδίκων και Προτύπων (RCS) και άλλα.
Όπως διαφαίνεται και από τις διαβουλεύσεις μεταξύ των Κρατών Μελών η ανάγκη για μια ολοκληρωμένη Ευρωπαϊκή Πολιτική Υδρογόνου είναι πλέον επιτακτική. Μια κοινή στρατηγική θα μπορούσε να βοηθήσει την ΕΕ να άρει τους τόσους πλεονάζοντες ρυθμιστικούς φραγμούς που αποτελούν τροχοπέδη στην ανάδυση μιας ενιαίας Οικονομίας Υδρογόνου. Ταυτόχρονα, θα μπορούσε να παρέχει μια εκτίμηση για τις μελλοντικές εισαγωγές υδρογόνου δεδομένου ότι η ευρωπαϊκή ζήτηση αλλά και η παραγωγική μας ικανότητα έχουν εκτιμηθεί αξιόπιστα. Επιπλέον, μια φιλόδοξη επενδυτική πολιτική της Ευρώπης στον τομέα του υδρογόνου μπορεί να τοποθετήσει την ΕΕ σε ευνοϊκή θέση στην αναδυόμενη διεθνή αλυσίδα εφοδιασμού του υδρογόνου.
Για την Ελλάδα το υδρογόνο δεν αποτελεί απλώς μια ενεργειακή πρόκληση. Αναβαθμίζει παράλληλα τη θέση της στην Ευρώπη, μιας και η γεωγραφική της θέση στην Ανατολική Μεσόγειο και η εγγύτητα στις περιοχές τις Β. Αφρικής έχουν σημαίνοντα ρόλο. Από τον καιρό του φιλόδοξου σχεδίου της Ένωσης για τη Μεσόγειο, όπου προέβλεπαν την παραγωγή ηλεκτρισμού και μεταφορά του με καλώδια υψηλής τάσης, η Ευρώπη γλυκοκοιτάζει και πάλι τον Νότο για την παραγωγή πράσινου υδρογόνου και μεταφορά του στην Ευρώπη. Εδώ δεν πρέπει να ξεχνάμε τον εξέχοντα ρόλο της ελληνικής εφοπλιστικής κοινότητας, μιας και κάποιος θα πρέπει να μεταφέρει το υδρογόνο στις πιο ώριμες αγορές όπως την Ιαπωνία, την Κορέα αλλά και στις υπόλοιπες αναδυόμενες αγορές. Κάτι αντίστοιχο θα πρέπει να γίνει και για τη μεταφορά του δεσμευμένου διοξειδίου του άνθρακα σε προορισμούς αποθήκευσης, ακολουθώντας το παράδειγμα του έργου Northern Lights στην Νορβηγία. Οπότε η ενεργειακή μετάβαση είναι κάτι που αφορά ιδιαίτερα και την ελληνική ναυτιλία.
Μια Οικονομία Υδρογόνου θα μπορούσε, επίσης, να ενθαρρύνει μια νέα τεχνολογική και βιομηχανική επανάσταση στις περιφερειακές οικονομίες, δημιουργώντας αρκετές εξειδικευμένες θέσεις εργασίας. Συγκεκριμένα στην Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει αιτία για επαναπατρισμό αρκετών επιστημόνων υψηλού επιπέδου που εργάζονται επί του παρόντος στο εξωτερικό.
Τέλος, πρέπει να τονιστεί ο ρόλος της ευαισθητοποίησης και της εκπαίδευσης του κοινού. Η παροχή τεχνικής γνώσης για το υδρογόνο και των τεχνολογιών του θα οδηγήσουν σε μεγαλύτερα επίπεδα αποδοχής και επίπεδα εμπιστοσύνης στην τεχνολογία. Γι’ αυτό και η συμπερίληψη ενός πάνελ αποκλειστικά για το υδρογόνο στο 5ο Παγκρήτιο Ενεργειακό Συνέδριο – International Conference & Exhibition, αποτελεί σημαντική ένδειξη ότι η Ελλάδα ξεκίνησε να αναγνωρίζει πλέον το μέγεθος της ευκαιρίας. Θέλω να πιστεύω πως με μια ισορροπημένη εθνική στρατηγική που να ταιριάζει στα χαρακτηριστικά της, η Ελλάδα θα μπορέσει να αποτελέσει υπόδειγμα και για άλλες χώρες, όπως έπραξε και μια χώρα ανάλογου πληθυσμού, η Πορτογαλία.
Για αυτό το μεγάλο εγχείρημα απαιτείται ο ανάλογος συντονισμός της Πολιτείας μέσω των αρμόδιων Υπουργείων, της βιομηχανίας, της ελληνικής επιχειρηματικής κοινότητας, των Εθνικών Ερευνητικών μας Κέντρων και των λοιπών εμπλεκόμενων φορέων για μια πολυδιάστατη προσέγγιση όλης της αλυσίδας αξίας του υδρογόνου, ώστε μέσα στις αρχές του 2021 να κομίσει και η Ελλάδα την Εθνική της Στρατηγική για το Υδρογόνο. Αυτός άλλωστε είναι και ο ρόλος της Επιτροπής Υδρογόνου που συστάθηκε από το ΥΠΕΝ με τη συμμετοχή τόσο αξιόλογων ειδικών και επιστημόνων.
*Κωνσταντίνος Παπαλουκάς (MEng, MBA, MPA), Ειδικός σε θέματα Ενεργειακής Πολιτικής, Συντονιστής Επιτροπής για τη χάραξη Εθνικής Στρατηγικής για το Υδρογόνο
The international oil companies (IOCs), are still reeling under the impact of low oil and gas prices and massive losses and asset write-offs during 2020. ExxonMobil, under increasing pressure, is considering further spending cuts and even a shake-up of its board.The path to full recovery will be slow and at the end of it, in 2-3 years, the IOCs will be different, placing more emphasis on clean energy and renewables.In the meanwhile, around the East Med, Egypt is forging ahead. It has signed a new exploration agreement with Shell for an offshore block in the Red Sea. This is in addition to the 22 agreements signed during 2020 that included major IOCs such as ExxonMobil, Chevron, Shell, BP, Eni and Total. Moreover, EGPC and EGAS are planning to offer onshore and offshore exploration blocks for bidding in February.
This continuing activity led to the discovery of 47 oil and 15 natural gas fields in 2020, 13% more than in 2019, despite Covid-19.Tareq El-Molla, Egypt’s petroleum minister, signaled earlier this month Egypt’s intention to expand its petrochemicals sector to take advantage of the country’s expanding hydrocarbon resources. Egypt has updated its petrochemical national plan until 2023 to meet the increasing prospects in this industry.
LNG exports
Egypt has also benefited from the recent increase in LNG prices, resuming exports from its liquefaction plant at Idku, with most exports going to China, India and Turkey. The country is also ready to resume exports from its second liquefaction plant at Damietta starting end February. This has been lying idle since 2012 due to disputes that have now been resolved. LNG exports will mainly utilize surplus gas from the Zohr gasfield and possibly imports from Israel, should prices allow it.
In fact, the resumption of LNG exports from Idku relieved some of the pressure on Egypt’s gas market, which is in oversupply partly due to impact of the pandemic, but also due to falling gas demand in Egypt’s power sector and growth in renewable energy.El-Molla, said that Egypt is planning a revival of its LNG exports. But this depends greatly on what happens to global markets and prices.
The International Energy Agency (IEA) said that the Asian LNG demand and price spike in January was a short-term phenomenon and it is not an indicator that global demand will rebound in 2021. The IEA expects only a small recovery in global gas demand this year, after the decline in 2020, partly due to the pandemic. But given ongoing concerns over the pandemic, the rate of gas demand growth will remain uncertain. The IEA said the longer-term future of LNG markets remains challenging.
Gas from Israel
Chevron – having acquired Noble Energy and its interests in the region last year – with Delek and their partners in Israel’s Leviathan and Tamar gasfields, signed an agreement to invest $235million in a new subsea pipeline, expanding existing facilities. According to an announcement by Delek, the pipeline will connect facilities at Israeli city Ashod to the EMG pipeline at Ashkelon, enabling Chevron and its partners to increase gas exports to Egypt to as much as 7billion cubic meters annually (bcm/yr).The partners signed agreements last year to export as much as 85bcm/yr gas to Egypt over a 15 year period. Gas supplies from Israel to Egypt started in January last year.It is not clear at this stage if new agreements will be reached to fully utilize the increased export capacity from Israel to Egypt, but given Egypt’s gas oversupply this may not be likely.These developments, though, show the vulnerability of Cyprus and the weakness of relying on trilateral alliances with Egypt and Israel for its gas exports.
EastMed gas pipeline
This is being kept alive by regional politicians. Only this week, Greece, Cyprus, Israel, Bulgaria, Hungary and Serbia confirmed their support for the EastMed gas pipeline.
While such developments are good politically, bringing like-minded countries around the East Med closer together, they are not sufficient to advance the project. This requires private investment and buyers of the gas in Europe. None of these is forthcoming, because the project is not commercially viable. By the time the gas arrives in Europe it will be too expensive to compete with existing, much cheaper, supplies.
Europe is also moving away from gas and from new gas pipeline projects. Catharina Sikow Magny, Director DG Energy European Commission (EC), covered this at the European Gas Virtual conference on 28 January. Answering the question how much natural gas will the EU need in the future, she said ZERO. She was emphatic that with the EU committed to net zero emissions by 2050, by then there will be zero unabated gas consumed in Europe. In addition, with the EU having increased the emissions reduction target from 40% to 55% by 2030, the use of gas in Europe will be decreasing in order to meet the 2030 and 2050 climate targets. She said that ongoing natural gas projects are expected to be completed by 2022 – with no more needed after that.
With exports to global markets becoming increasingly difficult, there are other regional options to make use of the gas discovered so far around the East Med, including power generation in support of intermittent renewables and petrochemicals, as Egypt is doing. The newly constituted East Med Gas Forum (EMGF) should place these at the heart of its agenda.
What about Cyprus?
Hydrocarbon exploration activities around Cyprus are at a standstill, partly due to the continuing impact of Covid-19, but also due to the dire state of the IOCs and the challenges being faced by the natural gas industry in general.
This lack of activity in resuming offshore exploration may be a blessing, taking the heat off hydrocarbons, while priorities shift to discussions to resolve the Cyprus problem and the Greece-Turkey maritime disputes.
Charles Ellinas writes for the 5th Cretan Energy Conference – International Conference & Exhibition
The international oil companies (IOCs), are still reeling under the impact of low oil and gas prices and massive losses and asset write-offs during 2020. ExxonMobil, under increasing pressure, is considering further spending cuts and even a shake-up of its board.The path to full recovery will be slow and at the end of it, in 2-3 years, the IOCs will be different, placing more emphasis on clean energy and renewables.In the meanwhile, around the East Med, Egypt is forging ahead. It has signed a new exploration agreement with Shell for an offshore block in the Red Sea. This is in addition to the 22 agreements signed during 2020 that included major IOCs such as ExxonMobil, Chevron, Shell, BP, Eni and Total. Moreover, EGPC and EGAS are planning to offer onshore and offshore exploration blocks for bidding in February.